ردیابی اطلاعات مختلف در گوشی‌های هوشمند یکی از موضوعاتی است که با وجود مزایایش، با مشکلات بسیاری نیز همراه است. امکان موقعیت‌یابی در یافتن مسیرها بسیار مفید است و در‌عین‌حال، باعث می‌شود اطلاعاتتان دراختیار کسانی قرار گیرد که برای ارسال تبلیغات یا اهداف ناشناخته‌ی دیگر از آن استفاده می‌کنند. بااین‌حال، راه‌هایی برای جلوگیری از استفاده‌های ناصحیح از این اطلاعات وجود دارد.

گوشی هوشمند شما می‌داند که در‌حال‌حاضر، کجا ایستاده یا نشسته‌اید. خیلی از مردم این موضوع را می‌دانند؛ اما راه بهتری هم برای استفاده از GPS وجود دارد؟ ویژگی موقعیت‌یابی در گوشی‌های هوشمند برای یافتن مسیرها بسیار مفید است؛ اما باعث می‌شود برخی از شرکت‌های بزرگ تکنولوژی بتوانند با استفاده از این اطلاعات، محصولات خود را به شما بفروشند.

«آگهی‌های تبلیغاتی هدف‌دارشده» انواعی از تبلیغات هستند که هرروز صفحه‌ی نمایش گوشی شما را مملو از تبلیغات می‌کنند. این تبلیغات از روزی به‌ روز دیگر و از مکانی به مکان دیگر متغیر خواهند بود. فیسبوک، اپل،مایکروسافت، آمازون، گوگل و شرکت‌های بسیار دیگری از این تبلیغات درآمد دارند و اطلاعات مکانی کاربران گوشی‌های هوشمند در میزان درآمد آن‌ها تأثیر بسیار دارد.

بااین‌حال، چرا گوشی هوشمند این اجازه را دارد که بتواند این اطلاعات را به دریافت‌کنندگانی تحویل دهد که نمی‌شناسید؟ پاسخ ساده است: شما خودتان این اجازه را داده‌اید. قوانین و قراردادهای اشتراک‌گذاری داده برای هر نرم‌افزار معمولا در چندین صفحه نوشته می‌شود.

برخی شرکت‌ها توضیحات معقولی برای ردیابی اطلاعات فردی کاربران ارائه می‌دهند. باری مثال، شرکت اپل به بهانه‌ی جلوگیری از تقلب، این اجازه را درخواست می‌کند؛ اجازه‌ای که به‌نوعی نقض حریم خصوصی است.

درهرحال، از هر گوشی هوشمند با هر سیستم‌عاملی که استفاده می‌کنید، وقتی به اینترنت وصل می‌شوید، ممکن است ردیابی شوید. اگر این موضوع آزارتان می‌دهد، باید تدبیری برای این مشکل بیندیشید.  در این مقاله، تعدادی از راه‌حل‌ها را معرفی می‌کنیم.

۱. غیرفعال‌سازی تنظیمات موقعیت‌یابی در گوشی هوشمند

هم در سیستم‌عامل اندروید و هم در IOS، این امکان وجود دارد که موقعیت‌یابی را غیرفعال کنید؛ اما این امکان به‌راحتی دردسترس نیست و در لایه‌هایی از تنظیمات حریم خصوصی پنهان شده است. در این سیستم‌عامل‌ها، حالت پیش‌فرض این است که موقعیت‌های مکانی روزانه‌ی شما را ثبت کند. این عملکرد با عنوان «مکان‌های معمول» (Frequent Locations) موقعیت مکانی شما و زمانی‌ را ثبت می‌کند که در هر مکان می‌مانید. حتی این سیستم براساس زمانی‌ که در هر مکان مانده‌اید و تعداد دفعاتی که به آنجا رفته‌اید، می‌داند محل زندگی و کارتان کجا قرار دارد.

اگر تاکنون این بخش از نرم‌افزار را تنظیم نکرده‌اید، می‌توانید آن را غیرفعال کنید. در اینجا، روش غیرفعال‌کردن آن را آموزش می‌دهیم؛ اما ممکن است براساس نوع گوشی هوشمند و سیستم‌عامل آن، نیاز داشته باشید قدری بیشتر در بخش‌های مختلف آن جست‌وجو کنید.

• به بخش تنظیمات بروید.
• قسمت حریم خصوصی را انتخاب کنید.
• سرویس موقعیت مکانی را انتخاب کنید.
• در این صفحه، سرویس‌های مربوط‌به سیستم را بیابید.
• «مکان‌های معمول» (Significant Locations) را انتخاب کنید تا گزارش ثبت‌شده از مکان‌هایی را ببینید که معمولا در آنجا بوده‌اید. این ویژگی را از حالت انتخاب خارج کنید تا غیرفعال شود.
• در اینجا، می‌توانید با کلیک روی «حذف‌کردن سابقه» (Clear History) گزارش موجود از مکان‌های خود را حذف کنید.

تغییر تنظیمات موقعیت مکانی در سیستم‌های اندرویدی

• به بخش تنظیمات بروید.
• قسمت «موقعیت مکانی» را پیدا کنید.
• در این قسمت، «تنظیمات مکانی گوگل» را انتخاب کنید.
• روی «گزارش موقعیت مکانی» و «سابقه‌ی مکانی» بزنید و آن را به حالت غیرفعال درآورید.
• برای حذف سابقه‌ی مکانی خود، روی گزینه‌ی «حذف سابقه‌ی مکانی» در پایین صفحه و بعد از «سابقه‌ی مکانی» کلیک کنید.
• برای هریک از حساب‌های کاربری گوگل موجود در گوشی خود، این روند را تکرار کنید.

۲. محدودسازی تبلیغات مبتنی بر موقعیت مکانی

اینکه بدانید موقعیت مکانی شما را شرکت‌هایی ناشناس ردیابی و از آن استفاده می‌کنند، بسیار آزاردهنده خواهد بود و باعث می‌شود بخواهید تبلیغات به‌نمایش‌درآمده در گوشی خود را حذف کنید. در بخش تنظیمات داخلی‌ سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS این امکان وجود دارد که بتوانید ردیابی موقعیت مکانی و فعالیت گوشی را به‌حداقل برسانید.

این تنظیمات نمی‌توانند باعث شوند شرکت‌های تبلیغاتی از ادامه‌ی ردیابی فعالیت‌هایتان بازبمانند و حتی تعداد تبلیغات نمایش‌داده‌شده را کاهش نمی‌دهند. باوجوداین، اجازه می‌دهند شناسه‌ی کاربری خود را تغییر دهید که در تبلیغات به‌کار می‌رود. با این کار، دیگر با تبلیغات هدف‌دار مرتبط با نرم‌افزارهای نصب‌شده روی گوشی هوشمند ارتباط نرم‌افزاری نخواهید داشت و محدودیت‌‌های اعمال‌شده بهتر عمل خواهند کرد.

روش اعمال این محدودیت‌ها در اندروید و iOS بدین‌ترتیب است:

برای آیفون یا آیپد یا آیپد لمسی

• بخش تنظیمات را بازکنید.
• به قسمت حریم خصوصی بروید.
• قسمت «محدودسازی ردیابی توسط تبلیغات» را غیرفعال کنید.

در این قسمت، همچنین می‌توانید شناسه‌ی کاربری خودتان را تغییر دهید تا دیگر ارتباطی با تبلیغاتی نداشته باشید که پیش‌از‌این دریافت کرده‌اید؛ چون شناسه‌ی کاربری شما مشخصه‌ای است که برای ارسال تبلیغات به‌کار گرفته می‌شود. درواقع، با این کار شما کاربر متفاوتی درمقایسه‌با حالت قبل خواهید بود.

برای اندروید

• به بخش تنظیمات بروید.
• گوگل را انتخاب کنید.
• قسمت تبلیغات را انتخاب کنید.
• قسمت تنظیمات مربوط‌به « شخصی‌سازی تبلیغات» را غیرفعال کنید.

۳. اجازه ندهید گوگل همه‌ی تغییر مکان‌های شما را ردیابی کند

اخیرا گوگل متهم شده حتی وقتی سرویس «موقعیت‌یابی» را در گوشی‌هایتان غیرفعال می‌کنید، بازهم موقعیت مکانی شما را ردیابی می‌کند. اگر می‌خواهید سیستم موقعیت‌یابی گوگل را به بهترین شکل غیرفعال کنید، به شما شیوه‌ای را معرفی می‌کنیم که امتحان‌کردنش ضرر ندارد.

فعالیت‌های نرم‌افزارها و اینترنت را خاموش کنید

• وارد حساب کاربری گوگل خود شوید.
• در بخش «اطلاعات شخصی و حریم خصوصی» روی «اطلاعات شخصی» کلیک کنید.
• در سمت چپ، روی «مدیریت فعالیت‌ در گوگل» (Manage your Google activity) کلیک کنید و سپس، «کنترل فعالیت‌» (Go to Activity Controls) را انتخاب کنید.

در اینجا، می‌توانید ذخیره‌شدن اطلاعات مختلف را متوقف کنید. فعال‌بودن این گزینه باعث ذخیره‌ی اطلاعات مختلف شما در حساب کاربری‌تان خواهد شد. درواقع، خاموش‌کردن «سابقه‌ی مکانی» کاملا موقعیت‌یابی گوگل را متوقف نمی‌کند. با این کار، تغییرات مکانی شما در اطلاعات روزانه‌ی مکانی شما ذخیره نمی‌شود؛ اما همچنان در بخش فعالیت‌های مربوط‌به اینترنت و نرم‌افزارها دسترسی به موقعیت مکانی وجود دارد. بنابراین، با غیرفعال‌کردن تنظیمات «فعالیت‌های نرم‌افزاری و اینترنتی» ذخیره‌سازی موقعیت مکانی شما به‌وسیله‌ی سرویس‌های گوگل در گوشی هوشمندتان کاملا متوقف خواهد شد.

۴. از مرورگر حافظ حریم خصوصی برای بازکردن صفحات وب استفاده کنید

بسیاری از کاربران اینترنت با مرورگرهای حافظ حریم خصوصی برای صفحات وب آشنا هستند. نمونه‌های کمتر شناخته‌شده‌ی آن‌ها به شما اجازه می‌دهند با گوشی هوشمند خود به‌صورت ناشناس در اینترنت جست‌وجو کنید. یکی از این مرورگرها Mozilla Firefox Focus app است که رایگان دراختیار کاربران قرار می‌گیرد. این نرم‌افزار به شما اجازه می‌دهد به‌صورت ناشناس در اینترنت فعالیت کنید. علاوه‌براین، تبلیغ‌ها و تحلیل‌ها و ردیابی‌های اجتماعی را متوقف می‌کند و پس از هربار بسته‌شدن، تمام رمزعبورهایی که استفاده کرده‌اید و سابقه‌ی فعالیت شما را از مرورگر حذف می‌کند. علاوه‌بر این مرورگر، نسخه‌های موبایلی گوگل‌کروم و مایکروسافت اِج (Microsoft Edge) هم حالت‌هایی با عنوان Incognito یا InPrivate دارند که در آن‌ها، ناشناس و خصوصی می‌توان فعالیت کرد.

اگر نمی‌خواهید از مرورگرهای مربوط‌به شرکت‌های بزرگ استفاده کنید که امکان ردیابی اطلاعات را دارند، از مرورگرهایی مانند دلفین (Dolphin Browser) می‌توانید بهره ببرید. اگر از گوشی‌های هوشمند سامسونگ استفاده می‌کنید، از مرورگرهای داخلی مخصوص این گوشی‌ها استفاده کنید. مرورگرهای سامسونگ از وجود تنظیمات داخلی بهره می‌برند که باعث می‌شود وب‌سایت‌های دیگر نتوانند فعالیت‌های شما را ردیابی کنند. اگر دوست ندارید مرورگر شما مانند گوگل تمام آنچه را ذخیره کند که در اینترنت جست‌وجو کرده‌اید، می‌توانید از مرورگرهایی مانند Yippy و DuckDuckGo و lxquick استفاده کنید که کمتر از گوگل تاریخچه‌ی جست‌وجو را ذخیره می‌کنند.

۵. حساب‌های کاربری آنلاین خود را بررسی کنید

واقعیت این است که از لحظه‌ای که حساب کاربری در وب‌سایت یا شبکه‌ای مانند گوگل یا فیسبوک یا مایکروسافت ایجاد می‌کنید، به آن‌ها اجازه می‌دهید اطلاعاتی درباره‌ی موقعیت مکانی و ویژگی‌های شخصی و انتخاب‌هایتان به‌دست آورند. الگوریتمی که آن‌ها استفاده می‌کنند، باعث می‌شود همه‌ی کلیک‌های شما را ثبت و ضبط کنند. داده‌های به‌دست‌آمده از آن‌ها در تبلیغات و پست‌های مرتبطی به‌کار می‌رود که گاهی به شما پیشنهاد داده می‌شود.

خوشبختانه همه‌ی این شرکت‌ها این امکان را به شما می‌دهند که بتوانید تنظیماتی انجام دهید تا ردیابی اطلاعاتتان برای ارسال تبلیغات مرتبط محدود شود. به‌عنوان مثال، گوگل و مایکروسافت در بخش «حریم خصوصی» امکان کنترل حساب کاربری را فراهم کرده‌اند. در این بخش، همچنین می‌توانید بفهمید این شرکت‌ها چه اطلاعاتی از شما دراختیار دارند. گوگل اخیرا سعی کرده تنظیمات مربوط‌به تبلیغات در حساب گوگل را ساده‌تر کند تا آسان‌تر بتوانید ردیابی‌هایی را کنترل و محدود کنید که برای شرکت‌های تبلیغاتی انجام می‌شود.

فیسبوک هم این امکان را ایجاد کرده که بتوانید امکان ردیابی را از آن سلب کنید تا فعالیت‌هایتان در اینترنت را این شرکت ردیابی نکند. همچنین، این شرکت در‌حال‌توسعه‌ی نرم‌افزارهای کمکی است که باعث می‌شود کنترل و محدودسازی ردیابی در فیسبوک راحت‌تر و بهتر شود. 

۶. دریافت‌نکردن تبلیغات

خوشبختانه این امکان وجود دارد که بتوانید از فهرست دریافت تبلیغات موضوعی خارج شوید. البته، شاید درباره‌ی همه‌ی آن‌ها کارایی نداشته باشد؛ اما می‌توان دریافت بیشتر آن‌ها را متوقف کرد. اتحاد تبلیغات دیجیتال (Digital Advertising Alliance) بخشی با عنوان «انتخاب کاربران» دارد که در این بخش، می‌توانید متوجه شوید کدام‌یک از اعضای این اتحاد روی کامپیوتر یا گوشی هوشمندتان تبلیغات می‌فرستند.

وقتی اولین‌بار این وب‌سایت را بازمی‌کنید، به‌صورت خودکار کامپیوترتان اسکن می‌شود و پس از اتمام اسکن، فهرستی از شرکت‌های ارسال‌کننده‌ی تبلیغات به شما نشان داده خواهد شد. با استفاده از این فهرست می‌توانید از روش‌هایی مطلع شوید که این شرکت‌ها برای ارسال تبلیغات مرتبط با علایق کاربران استفاده می‌کنند و با حذف اطلاعاتی که به‌عنوان علایق شما در مروگر شخصی خودتان ذخیره شده، دریافت این تبلیغات را محدود کنید.

نکته‌ی مهم این است که با این کار، دریافت تبلیغات آنلاین کاملا متوقف نمی‌شود؛ بلکه شرکت‌ها دیگر نمی‌توانند تبلیغات هدف‌دار یا مرتبط با علایق شخصی‌تان را ارسال کنند. گفتنی است علایق شما براساس داده‌هایی تشخیص داده می‌شوند که به این شرکت‌ها داده می‌شود.

۷. دستیار مجازی خود را بررسی کنید

امروزه، استفاده از دستیارهای مجازی مانند سیری (Siri) و دستیار گوگل (Google assistant) رو‌به‌افزایش است و باعث شده گوشی‌های هوشمند، تنها برای تماس و چت استفاده نشوند. این دستیارها این امکان را به ما می‌دهند که با فرمان صوتی با آن‌ها ارتباط برقرار کنیم.

وقتی کلمات خاصی ادا می‌کنید که برای فعال‌کردن این دستیارها لازم است، فایل صوتی شما در سرورهای اپل یا آمازون یا گوگل ذخیره‌سازی و پردازش می‌شود. مانند همه‌ی روش‌های ردیابی اطلاعات موجود، ممکن است فایل صوتی شما هم احتمالا به‌صورت ناشناس دقیق‌تر پردازش شود و سپس، برای تشخیص الگوی رفتاری و نهایتا ارسال تبلیغات هدف‌دار برایتان استفاده شود.

۸. دسترسی‌های موجود در نرم‌افزارهای استفاده‌شده‌ی خود را کنترل کنید

برای نصب هر اپلیکیشن دسترسی‌هایی لازم است که در گوگل‌پلی یا اپ‌استور قید شده‌اند. قبل از نصب اپلیکیشن، این دسترسی‌ها را کنترل کنید. گوشی‌های اندروید هنگام نصب اپلیکیشن دسترسی‌های موردنیاز را به شما نمایش می‌دهند. در گوشی‌های iOS، ازطریق Pop-up با اعلان اینکه دسترسی‌های خاصی لازم است، به شما اعلام می‌کند باید اجازه‌ی دسترسی بدهید.

برخی اپلیکیشن‌ها هنگام نصب از شما درخواست می‌کنند اجازه‌ی دسترسی به اطلاعات بیشتری را بدهید. اطلاعات حاصل از این دسترسی‌ها ممکن است برای ارسال تبلیغات استفاده شوند. به‌همین‌دلیل، بررسی «اجازه‌ی دسترسی‌هایی که به اپلیکیشن‌ها داده‌اید»، می‌تواند نتایج خوبی داشته باشد. این کار باعث می‌شود بر «حریم خصوصی» گوشی خود نظارت بیشتری داشته باشید و از جاسوسی برخی اپلیکیشن‌ها جلوگیری کنید که از اعتمادتان سوءاستفاده می‌کنند. علاوه‌براین، می‌توانید اپلیکیشن‌های فعال در پس‌زمینه را متوقف کنید تا زمان شارژدهی باتری گوشی بیشتر شود.